خلقت بدن (قرآن)خداوند در قرآن مراحل خلقت بدن انسان را بیان کرده است. ۱ - مراحل خلقت انسانبدن انسان، مقدم بر روح او است. ثم خلقنا النطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظـما فکسونا العظـم لحما ثم انشانـه خلقا ءاخر فتبارک الله احسن الخــلقین. سپس نطفه را به صورت علقه ( خون بسته)، و علقه را به صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شده)، و مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم سپس آن را آفرینش تازه‌ای دادیم پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است! در این آیه به مراحل شگفت آور و بهت آور سیر نطفه در رحم مادر و چهره‌های گوناگون خلقت که یکی بعد از دیگری در آن قرارگاه امن و دور از دست بشر ظاهر می‌شود اشاره کرده می‌فرماید: سپس ما نطفه را به صورت خون بسته‌ای درآوردیم و بعد این خون بسته را به مضغه که شبیه گوشت جویده است تبدیل کردیم و بعدا آن را به صورت استخوان در آوردیم، و از آن پس بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم (ثم خلقنا النطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظاما فکسونا العظام لحما). این چهار مرحله متفاوت که به اضافه مرحله نطفه بودن، مراحل پنجگانه‌ای را تشکیل می‌دهد هر کدام برای خود عالم عجیبی دارد مملو از شگفتی‌ها که در علم جنین شناسی امروز دقیقا مورد بررسی قرار گرفته و پیرامون آن کتاب‌ها نوشته‌اند، ولی روزی که قرآن از این مراحل مختلف خلقت جنینی انسان و شگفتی‌های آن سخن می‌گفت، اثری از این علم و دانش نبود. و در پایان آیه به آخرین مرحله که در واقع مهمترین مرحله آفرینش بشر است با یک تعبیر سر بسته و پر معنی اشاره کرده می‌فرماید: سپس ما او را آفرینش تازه‌ای بخشیدیم (ثم انشاناه خلقا آخر). بزرگ و پر برکت است خدایی که بهترین خلق کنندگان است (فتبارک الله احسن الخالقین). آفرین بر این قدرت نمایی بی نظیر که در ظلمت‌کده رحم این چنین تصویر بدیعی با این همه عجائب و شگفتی‌ها بر قطره آبی نقش می‌زند. آفرین بر آن علم و حکمتی که این همه استعداد و لیاقت و شایستگی را در چنین موجود ناچیزی ایجاد می‌کند، آفرین بر او و بر خلقت بی نظیرش. ضمنا باید توجه داشت که خالق از ماده خلق، و خلق در اصل به معنی اندازه گیری است، هنگامی که یک قطعه چرم را برای بریدن، اندازه گیری می‌کنند، عرب واژه خلق درباره آن به کار می‌برد، و از آنجا که در آفرینش مساله اندازه گیری بیش از همه چیز اهمیت دارد این کلمه خلق درباره آن به کار رفته است. تعبیر به احسن الخالقین (بهترین آفرینندگان) این سؤال را به وجود می‌آورد که مگر غیر از خدا آفریدگار دیگری وجود دارد؟! بعضی از مفسران توجیهات گوناگونی برای آیه کرده‌اند، در حالی که نیازی به این توجیهات نیست، و کلمه خلق به معنی اندازه گیری و صنعت درباره غیر خداوند نیز صادق است، ولی البته خلق خدا با خلق غیر او از جهات گوناگونی متفاوت است: خداوند ماده و صورت اشیاء را می‌آفریند، در حالی که اگر انسان بخواهد چیزی ایجاد کند تنها می‌تواند با استفاده از مواد موجود این جهان صورت تازه‌ای به آن ببخشد مثلا از مصالح ساختمانی خانه‌ای بسازد، یا از آهن و فولاد، اتومبیل یا کارخانه‌ای اختراع کند. از سویی دیگر خلقت و آفرینش خداوند، نامحدود است و او آفریدگار همه چیز است الله خالق کل شی ء در حالی انسان موجودات بسیار محدودی را می‌تواند ابداع کند، و گاه توام با انواع ضعف‌ها و نقص‌ها است که در جریان عمل باید آنها را تکمیل کند، اما خلق و ابداع پروردگار خالی از هر گونه عیب و نقص است. از سوی سوم در آنجا که انسان توانایی بر این امر پیدا می‌کند، آن نیز به اذن و فرمان خدا است که بی اذن او در عالم حتی برگی بر درختی نمی‌جنبد. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۸۳، برگرفته از مقاله «خلقت بدن». |